Sớm hướng dẫn, bổ sung quy trình, quy định thực hiện có hiệu quả chính sách an sinh xã hội

Qua nắm tình hình, dư luận nhân dân, các đoàn giám sát đã mạnh dạn đưa ra những kiến nghị, đề xuất với các bộ, ngành liên quan.

Theo Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh, Hà Văn Hùng, việc triển khai hoạt động giám sát này nhằm bảo đảm việc thực hiện các biện pháp hỗ trợ theo Nghị quyết số 42 của Chính phủ được triển khai đúng đối tượng, công bằng, chính xác và kịp thời. Trong đó tập trung vào việc tuyên truyền, hướng dẫn cộng đồng doanh nghiệp, đoàn viên, hội viên và nhân dân hiểu rõ các cơ chế, chính sách, giải pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 theo tinh thần Nghị quyết số 42 của Chính phủ và Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ.

Đồng thời nâng cao trách nhiệm của UBMTTQ các cấp và các tổ chức chính trị, xã hội trong quá trình thực hiện và giám sát việc thực hiện nghị quyết. Từ đó, đánh giá tình hình, kết quả tổ chức, thực hiện Nghị quyết số 42 của Chính phủ và Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ, các văn bản triển khai của tỉnh về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý những sai sót, hành vi lợi dụng, trục lợi chính sách…

Theo số liệu từ Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Hà Tĩnh, qua rà soát, địa phương hiện có hơn 173.000 người thuộc bốn nhóm đối tượng: Người có công với cách mạng, đối tượng bảo trợ xã hội, nhân khẩu thuộc hộ nghèo, cận nghèo được phê duyệt nhận tiền hỗ trợ của Chính phủ theo Nghị quyết 42, với số tiền hơn 202 tỷ đồng. Từ ngày 29-4 đến 15-5, các địa phương ở Hà Tĩnh đã thực hiện chi trả cho hơn 138.975 người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19, với số tiền hơn 162 tỷ đồng. Trong đó, đã chi trả cho 32.142 người có công với cách mạng; 45.526 đối tượng bảo trợ xã hội; hơn 18.000 nhân khẩu hộ nghèo và hơn 42.000 nhân khẩu hộ cận nghèo.

Đến thời điểm hiện nay, UBND tỉnh Hà Tĩnh đang chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các huyện, thành phố, thị xã khẩn trương rà soát, thống kê các đối tượng thuộc nhóm hỗ trợ còn lại, xác định chính xác đối tượng để tiến hành chi trả cho các nhóm người lao động bị tạm hoãn hợp đồng hoặc nghỉ việc không hưởng lương; hộ kinh doanh; người lao động bị chấm dứt hợp đồng nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp; người lao động không có giao kết hợp đồng lao động bị mất việc làm; người sử dụng lao động vay vốn để trả lương ngừng việc đối với người lao động.

Trưởng Ban Dân chủ - Pháp luật, Tôn giáo - Dân tộc (Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh), Phạm Thị Thu Hà cho biết: “Qua quá trình thực hiện công tác tuyên truyền, giám sát, các đoàn công tác của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh thấy rằng, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện Nghị quyết số 42 và Quyết định số 15 của Thủ tướng Chính phủ được cấp ủy, chính quyền các cấp xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách của các địa phương tại thời điểm hiện nay. UBND các địa phương đã kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện Nghị quyết số 42. Nhờ đó, đến thời điểm hiện nay, chính sách hỗ trợ của Chính phủ theo Nghị quyết 42 được thực hiện một cách kịp thời, đúng đối tượng và công khai, minh bạch”.

Bên cạnh những kết quả đạt được, lãnh đạo các thành viên tham gia đoàn giám sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh cũng cho rằng, quá trình triển khai chính sách an sinh xã hội của Chính phủ cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc như: Người lao động được xem xét, giải quyết các chính sách hỗ trợ khi thực hiện tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương từ ngày 1-4 đến 1-6. Như vậy, đối với những người lao động tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương trước ngày 1-4 sẽ không thuộc đối tượng áp dụng chính sách hỗ trợ theo Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Trong thực tế, có rất nhiều trường hợp người lao động đã tạm hoãn hợp đồng, nghỉ việc không hưởng lương do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 từ cuối tháng 2 và tháng 3-2020, nhất là đối với các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp, xuất khẩu lao động phải dừng các hoạt động theo chủ trương của Bộ, ngành Trung ương và UBND tỉnh để thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19.

Cùng với đó, theo quy định tại Điều 1 của Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Chỉ xem xét và giải quyết chính sách đối với người lao động làm việc trong doanh nghiệp. Như vậy, đối với người lao động có đóng bảo hiểm xã hội và làm việc theo hợp đồng lao động tại các đơn vị, tổ chức không thuộc loại hình hoạt động của doanh nghiệp sẽ không được xem xét, giải quyết theo chính sách

Đối với nhóm lao động không có giao kết hợp đồng lao động, theo quyết định số 15/2020/QĐ-TTg chỉ quy định hỗ trợ người lao động làm việc trong lĩnh vực phi nông nghiệp thuộc 1 trong 06 nhóm, ngành nghề như: Bán hàng rong, buôn, bán nhỏ lẽ trên đường phố không có địa điểm ổn định; thu gom rác, phế liệu; bốc vác, vận chuyển hàng hóa; lái xe mô tô chở khách, xe xích lô; người bán lẻ vé số lưu động; tự làm hoặc hoặc làm việc tại các hộ kinh doanh trong lĩnh vực ăn uống, lưu trú, du lịch, chăm sóc sức khỏe. Thực tế vẫn còn nhiều nhóm lao động khác làm nghề tự do bị giảm sâu về thu nhập, nhưng chưa được xem xét giải quyết chính sách hỗ trợ, điều này dễ phát sinh thắc mắc, khiếu nại trong nhân dân. Bên cạnh đó, tại Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ không quy định cụ thể việc người lao động bị ảnh hưởng, mất việc làm từ bao nhiêu ngày trở lên thì mới được đủ điều kiện hỗ trợ, mà quy định chung là: Người lao động bị mất việc làm và có thu nhâp thấp hơn mức chuẩn cận nghèo quy định tại Quyết định 59 của Thủ tướng, trong thời gian từ 1-4 đến hết 30-6. Đây là nội dung rất khó để xác định đối tượng được thụ hưởng chính sách…

Cùng với đó, công tác tuyên truyền Nghị quyết 42, Quyết định 15, Kế hoạch số 153 của UBND tỉnh tại một số địa phương ở Hà Tĩnh còn hạn chế, chưa hiệu quả nên một số người dân chưa nắm bắt được chính sách và chưa xác định được mình thuộc đối tượng nào nhất là các đối tượng lao động tự do và hộ kinh doanh có doanh thu khai thuế dưới 100 triệu/năm. Việc rà soát, chi trả các đối tượng người có công, BTXH, hộ nghèo, cận nghèo chủ yếu đang do UBND, Tổ thẩm định cấp xã thực hiện, Liên đoàn cán bộ một số thôn, xóm chưa thật sự vào cuộc, chưa hiểu được chính sách và đối tượng được hưởng chính sách.

Qua nắm tình hình, dư luận nhân dân còn băn khoăn về việc một số nhóm đối tượng đang hưởng chính sách ưu đãi (người có công có điều kiện kinh tế khá giả) không bị ảnh hưởng lớn do đại dịch Covid-19, nhưng vẫn được hưởng chính sách hỗ trợ, trong khi đó một số nhóm đối tượng người lao động bị ảnh hưởng nhưng lại không được hưởng chính sách hỗ trợ. Vì vậy, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cần hướng dẫn chi tiết một số nội dung của Nghị quyết số 42 của Chính phủ và Quyết định số 15 của Thủ tướng Chính phủ đối với bốn nhóm đối tượng còn lại nhất là các đối tượng lao động tự do mất việc làm và đối tượng hộ kinh doanh có doanh thu khai thuế dưới 100 triệu/năm. Đồng thời, nghiên cứu một số đối tượng lao động tự do như: Làm đẹp, chăm sóc sức khỏe, câu lạc bộ thể dục, thẩm mỹ, yoga… chưa thấy đề cập trong Nghị quyết số 42, Quyết định số 15 của Thủ tướng chính phủ nhưng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch Covid-19…

Ngô Tuấn - Báo Nhân dân